قرآن بایسنقری چطور دوباره متولد شد؟
تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۳۰۵۰۳
قرآن بایسنقری خودش به تنهایی فصلی از تاریخ کتابت مصحف شریف است و نیز فصلی در تاریخ بلند هنر و فرهنگ خراسان زمین؛ پیکری پاره پاره که دوباره جان گرفت و به زندگی برگشت.
بایسنقر؛ شاهزاده خوشنویس
بایسنقر میرزا فرزند شاهرخ شاه (و گوهرشاد آغا) و نوه تیمور گورکانی، از استادان برجسته و تراز اول خوشنویسی به شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این شاهزاده هنردوست در هرات که پایتخت حکومت تیموری بود کتابخانه‌ای ایجاد کرد که در آن 40تن از بهترین استادان خوشنویس، تذهیب‌کار، صورتگر، صحاف و نقاش به کار کتاب‌سازی و هنرهای وابسته به آن مشغول بودند و سرپرستی کتابخانه نیز به عهده استاد فریدالدین جعفر تبریزی (جعفر بایسنقری) بوده است. روح‌الله میرک معروف به میرک نقاش، کمال‌الدین بهزاد؛ صورتگر نامدار و سلطانعلی مشهدی؛ خوشنویس نام‌آور تنها بخشی از پرورش‌یافتگان در این مکتب هنر هستند. آثار هنری پدید آمده در این کتابخانه اکنون زینت‌بخش موزه‌ها و کتابخانه‌های بزرگ جهان است.
قرآنی برای قبر تیمور
یکی از شاهکارهای هنری تولید شده در همین مجموعه، قرآن بزرگ بایسنقری است. این قرآن که توسط بایسنقر میرزا کتابت شده سال‌ها روی قبر پدربزرگش تیمور، در شهر سمرقند قرار داشت. با فتح سمرقند به دست نادرشاه افشار، مقبره تیمور ویران شد. نادر این مصحف شریف را به عنوان غنیمتی مهم، با خود به این سوی خراسان آورد. در لشکرکشی‌های بعدی نادرشاه، این قرآن پیشاپیش لشکر حرکت داده می‌شد. با مرگ شاه افشار به دست چند تن از سران لشکرش، قرآن بایسنقری توسط همان‌ها ورق ورق شد و هر کدام از آن‌ها، اوراقی از این قرآن نفیس را با خود به غارت بردند؛ اگرچه این هم گفته می‌شود که ورق ورق شدن قرآن بایسنقری در زمان غارت سمرقند و برای حمل راحت‌تر آن، اتفاق افتاده است. قرآن بایسقری مثل بسیاری از مواریث این خاک تاریخی به یغما رفت و به دست فراموشی سپرده شد.
سال‌ها بعد صفحات اندکی از این قرآن پیدا و به آستان مقدس حضرت رضا(ع) اهدا شد. ناصرالدین شاه هم در سفرش به خراسان دستور داد دو برگ از آن را به تهران به کاخ سلطنتی گلستان ببرند. بعدها در سال 1302 شمسی یکی از رجال قاجاری در امامزاده ابراهیم شهر قوچان (شهر کهنه) شماری از برگ‌های این مصحف شریف را یافت و به آستان قدس حضرت رضا(ع) رساند تا شمار بیشتری از اوراق این مصحف شریف در این حرم قدسی باشد. بقیه صفحات قرآن بایسنقری همچنان در موزه‌ها و گنجینه‌های نفایس در سراسر جهان پراکنده است.
شاهکار دوباره جان می‌گیرد
آستان قدس رضوی حالا چند سالی است که در راستای معرفی هنرهای اسلامی، اقدام به بازنشر نفایس گنجینه‌های بارگاه منور رضوی می‌کند. در سال‌های گذشته آستان مقدس رضوی آثاری همچون قرآن «ابراهیم سلطان» که از قرآن‌های معروف عصر تیموری است را بازتولید کرده همچنین در پنج مجلد دیگر شاهکارهای هنری آستان قدس رضوی که به موضوعات مختلفی پرداخته را به زیور طبع آراسته است. «کتیبه‌های صندوق پوش‌ها و ضریح پوش‌ها»، «آثار خوشنویسی و نگارگری» و «قرآن‌های نفیس موجود در آستان قدس رضوی» از جمله آن‌هاست. آستان قدس رضوی اما در ادامه چاپ قرآن بایسنقر میرزا را در دستور کار قرار داد و به سرانجام رساند.
از 144 برگ قرآن بایسنقری که در آستان قدس رضوی موجود است 65 برگ در اختیار موزه آستان قدس رضوی قرار دارد که هشت برگ آن در موزه نفایس و بقیه در مخزن نگهداری می‌شود، هشت سطر از این قرآن نفیس در مؤسسه کتابخانه و موزه‌های ملی ملک و بقیه برگ‌های آن در اداره مخطوطات کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. برای بازاحیا و چاپ قرآن بایسنقری، همه برگه‌های موجود در آستان قدس رضوی از این مصحف شریف، پس از چند قرن دوباره گرد هم آمدند و به کمک مجهزترین دستگاه‌های چاپ، در رنگ‌های برابر با اصل نسخه به چاپ رسیدند.
نخستین برگه از قرآن بازاحیا شده بایسنقری، جزء 13 قرآن و سوره مبارکه «رعد» و آخرین برگه آن سوره مبارکه «عادیات» است. هشت سطر این قرآن که در اختیار موزه ملی ملک است هم در ابتدا و انتهای قرآن بازسازی شده، جانمایی شده است. این قرآن با جلدی نفیس همراه کتابچه‌ای که حاوی توضیحاتی در خصوص این نسخه است، تنها در 800 نسخه به عاشقان مواریث هنری و فرهنگی عرضه شده است. قطع اصلی این قرآن 105 در 185 سانتیمتر است و حالا در نسخه بازاحیا شده به 50 در 70 تغییر یافته است.
منبع: روزنامه قدسمنبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: قرآن کریم حرم مطهر رضوی حرم رضوی موزه حرم رضوی آستان قدس رضوی قرآن بایسنقری مصحف شریف قرآن بایسنقر سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۳۰۵۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جشن بزرگ «خدا قوت کارگر» در ورزشگاه امام رضا علیه السلام برگزار می‌شود
جعفر رئیسیان زاده در این باره اظهار داشت: این برنامه با حضور تولیت معزز آستان قدس رضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و جمعی از مدیران ارشد ملی و استانی، با هدف تجلیل از کارگران به عنوان ارکان اصلی تولید و تحقق شعار سال مبنی بر جهش تولید با مشارکت مردم، تدارک دیده شده است.
وی، با اشاره به اینکه این مراسم روز دوشنبه دهم اردیبهشت ماه بعد از نماز مغرب و عشا در ورزشگاه امام رضا (ع) برگزار می‌شود، اظهار کرد: در این مراسم از ۲۵ هزار کارگر مشهدی به همراه خانواده‌هایشان تجلیل خواهد شد.
معاون خدمات اجتماعی بنیاد کرامت رضوی خاطرنشان کرد:مدعوین به این مراسم از طریق کارفرمایان در کارخانجات مختلف شناسایی شده‌اند به طوری که سهمیه‌ای برای تجلیل از کارگران شاغل در هر کارگاه تولیدی و مجموعه فعال در امر تولید در نظر گرفته شده است.
رئیسیان زاده ابراز داشت: ویژه برنامه های این مراسم شامل جشن خانوادگی، اجرای سرود و نماهنگ‌های مذهبی، برنامه‌های شاد برای کودکان، سخنرانی و نور افشانی است و در پایان مراسم، غذای متبرک رضوی به خانواده‌ها اهدا خواهد شد.
وی گفت: همچنین در این برنامه از تعدادی از کارگران نمونه که در راستای تولید کار ویژه و منحصر به فردی انجام داده‌اند نیز به نمایندگی از تمامی کارگران تقدیر به عمل خواهد آمد.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»